شهادت از ادله اثبات دعوی کیفری محسوب می شود. شهادت عبارت از اخبار شخصی غیر از طرفین دعوی به وقوع یا عدم وقوع جرم توسط متهم یا هر امر دیگری نزد مقام قضائی است. شهادت باید مفید علم قاضی باشد. اگر قاضی علم داشته باشد که شهادت اشتباه است با توجه اینکه علم قاضی بالاتر از شهادت است به شهادت ترتیب اثر نمی دهد و بر طبق علم خود رای صادر می کند. در صورتی که شاهد واجد شرایط شهادت نباشد، اظهارات او شنیده میشود ولی تشخیص میزان تاثیر و ارزش این اظهارات در علم قاضی در حدود اماره قضائی با دادگاه است.
شرایط شاهد
شاهد شرعی در زمان ادای شهادت باید شرایط زیر را دارا باشد:
- بلوغ
- عقل
- ایمان
- عدالت
- طهارت مولد
- ذینفع نبودن در موضوع
- نداشتن خصومت با طرفین یا یکی از آنها
- عدم اشتغال به تکدی
- ولگرد نبودن
شهادت شرعی آن است که شارع (به وضع کننده قوانین شرعی شارع می‌گویند که در اصطلاح به خداوند و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) اطلاق میشود) آن را معتبر و دارای حجیت دانسته است اعم از آن که مفید علم باشد یا نباشد.
باید توجه داشت این شرایط شاهد شرعی فقط در زمان ادای شهادت باید وجود داشته باشد نه در زمان تحمل شهادت (تحمل شهادت یعنی زمانی که شاهد موردی که می خواهد به آن شهادت دهد را دیده یا شنیده است.)
تعداد شهود در دعاوی کیفری
طبق ماده 199 قانون مجازات اسلامی، نصاب شهادت در کلیه جرائم، دو شاهد مرد است مگر در زنا، لواط، تفخیذ و مساحقه که با چهار شاهد مرد اثبات می‌گردد.
برای اثبات زنای موجب حد جلد، تراشیدن و یا تبعید، شهادت دو مرد و چهار زن عادل نیز کافی است.
زمانی که مجازات غیر از موارد مذکور است، حداقل شهادت سه مرد و دو زن عادل لازم است. در این مورد هرگاه دو مرد و چهار زن عادل به آن شهادت دهند تنها حد شلاق، ثابت میشود.
جنایات موجب دیه با شهادت یک شاهد مرد و دو شاهد زن نیز قابل اثبات است.
شهادت زن در دادگاه کیفری
همانطور که در بالا به تعداد شهود و نوع شهود اشاره شد برای اثبات دعوی کیفری تنها شهادت شهود زن کافی نیست و یا حداقل دو شاهد مرد و یا شاهد زن در کنار شاهد مرد مورد نیاز است.
+ پرسش: چند روز دیگه دادگاه دارم بابت افترا و توهین که علاوه بر پیامک‌ها یک خانم و یک آقا شاهد بودن و شهادت میدن، میگن باید دوتا مرد باشه ولی پرسیدم گفتن اون درصورتی هست که تنها دلیلت شهادت شهود باشه و حالا که شما پیامک هم دارید شهادت یک خانم و یک آقا کفایت می‌کند. آیا با انضمام مدارک دیگر مانند پیامک، شهادت شهود که یک آقا و یک خانم هستند کافی است؟
– پاسخ: ادله اثبات جرم عبارت از اقرار، شهادت، قسامه و سوگند در موارد مقرر قانونی و علم قاضی است. در کنار پیامک ها با وجود شهادت احتمال رسیدن به نتیجه مثبت و علم قاضی وجود دارد.
شرایط شاهد در جرائم کیفری
طبق ماده 200 قانون مجازات اسلامی، در خصوص شهادت بر زنا یا لواط، شاهد باید حضوری عملی را که زنا یا لواط با آن محقق میشود دیده باشد و هرگاه شهادت مستند به مشاهده نباشد و همچنین در صورتی که شهود به عدد لازم نرسند شهادت در خصوص زنا یا لواط، قذف محسوب میشود و موجب حد است.