مستثنیات دین + نمونه رای

مصادیق مستثنیات دین

طبق ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، مستثنیات دین صرفاً شامل موارد زیر است:

الف – منزل مسکونی که عرفاً در شان محکوم‌علیه در حالت اعسار او باشد

ب – اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.

ج – آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم‌ٌعلیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می‌شود.

د – کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شان آنها.

ه- – وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه‌ وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.

و – تلفن مورد نیاز مدیون.

ز – مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره‌ بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستاجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شان او نباشد.

در ضمن چنانچه منزل مسکونی محکوم‌علیه بیش از نیاز و شان عرفی او در حالت اعسارش بوده و مال دیگری از وی در دسترس نباشد و مشارٌالیه حاضر به فروش منزل مسکونی خود تحت نظارت مرجع اجراءکننده رای نباشد به تقاضای محکوم‌له به‌ وسیله مرجع اجراءکننده حکم با رعایت تشریفات قانونی به فروش رفته و مازاد بر قیمت منزل مناسب عرفی، صرف تادیه دیون محکوم‌ٌعلیه خواهد شد مگر اینکه استیفای محکوم‌به به طریق سهل‌تری مانند استیفاء از محل منافع بخش مازاد منزل مسکونی محکوم‌ٌعلیه یا انتقال سهم مشاعی از آن به شخص ثالث یا طلبکار امکان‌پذیر باشد که در این‌صورت محکوم‌به از طرق مذکور استیفاء خواهد شد.

و همچنین چنانچه به حکم قانون مستثنیات دین تبدیل به عوض دیگری شده باشد، مانند اینکه مسکن به دلیل قرار گرفتن در طرحهای عمرانی تبدیل به وجه گردد، یا در اثر از بین رفتن، عوضی دریافت شده باشد، وصول محکوم‌به از آن امکان‌ پذیر است مگر اینکه محرز شود مدیون قصد تهیه موضوع نخستین را دارد.

احکام مستثنیات دین

طبق ماده 26 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، احکام مندرج در این قانون جز احکام راجع به حبس محکوم‌ٌ علیه، اعسار و مستثنیات دین حسب‌مورد در مواردی که محکوم‌ٌ علیه شخص حقوقی باشد نیز مجری است و نسبت به مدیران و مسوولان متخلف اشخاص حقوقی مطابق قانون مجازات اسلامی عمل می‌شود.

و همچنین طبق ماده 27 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، مقررات این قانون در مورد گزارش‌های اصلاحی مراجع قضائی و آرای مدنی سایر مراجعی که به‌موجب قانون، اجرای آنها بر‌عهده اجرای احکام مدنی دادگستری است و همچنین آرای مدنی تعزیرات حکومتی نیز مجری است.

و محکومیت‌های کیفری سازمان تعزیرات حکومتی تابع مقررات حاکم بر اجرای احکام کیفری دادگاه‌ها است.

نمونه رای مستثنیات دین

رأی دادگاه بدوی

در خصوص شکایت م.ن. علیه ر.ج. فرزند الف. با وکالت ع.ع. مبنی بر معامله و انتقال یک دستگاه آپارتمان به قصد فرار از دین به شرح مندرج در پرونده؛ دادگاه با بررسی و مداقه در اوراق و محتویات پرونده و استماع اظهارات شاکیه و وکیل متهم و نظر به این که موضوع مورد معامله از سوی متهم یک دستگاه آپارتمان مسکونی می‌باشد که حسب اظهارات شاکیه ((اموال دیگری از مشتکی عنه سراغ ندارد)) که تنها منزل مسکونی متعلق به نامبرده بوده و جزء مستثنیات دین محسوب می‌گردد.

که به فرض عدم فروش آن از سوی مشتکی عنه باز هم شاکی نمی توانسته آن را بابت طلب خود معرفی و مصادره نماید، علی هذا صرف نظر از دفاعیات متهم و وکیل وی مبنی بر این که آپارتمان مذکور بابت بدهی های قبلی به فروش رسیده و منتقل گردیده است و لذا معامله آن فرار از دین محسوب نمی گردد، بنابراین دادگاه با توجه به مراتب پیش گفته و توجهاً به اصل برائت و مستنداً به بند الف از ماده 177 از قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری و به لحاظ عدم توجه اتهام نامبرده را از اتهام انتسابی تبرئه می نماید. رأی صادره حضوری و ظرف مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.

رأی دادگاه تجدیدنظر استان

در خصوص تجدیدنظرخواهی خانم م.ن. نسبت به دادنامه شماره 930236 مورخ 1393/03/17 صادره از شعبه 101 دادگاه عمومی جزایی شهرستان دماوند که به موجب آن در مورد اتهام آقای ر.ج. دایر بر معامله و انتقال یک دستگاه آپارتمان به قصد فرار از پرداخت دین حکم برائت صادر گردیده است؛

نظر به این که مفاد لایحه تجدیدنظرخواهی به نحوی نیست که نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته را ایجاب نماید و در مجموع ایراد و اعتراض موثری که فسخ و نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته را ایجاب نماید به عمل نیامده است و دادنامه مذکور نیز فاقد ایراد و اشکال موثر قانونی است، بنابراین به استناد بند الف ماده 257 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری و ماده 22 قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب ضمن رد تجدیدنظرخواهی دادنامه تجدیدنظرخواسته را عیناً تأیید می‌نماید. رأی صادره قطعی است.

مستثنیات دین منزل مسکونی

+ پرسش: آیا صرف عدم سکونت در یک منزل مسکونی که تنها منزل شخص بوده و از شان وی هم بالاتر نیست، می‌تواند باعث خروج منزل از مستثنیات دین باشد؟ چون به ناچار شخص می‌بایست در جای دیگر زندگی کند به دلیل مسافت زیاد.

– پاسخ:  عدم سکونت در منزل مزبور سبب می شود ملک از شمول عنوان مستثنیات دین خارج گردد.

توقیف خودرو بابت بدهی و مستثنیات دین

+ پرسش: برای مستثنیات دین خودرو، پرونده اجرای احکام داشتم و قرار بوده قاضی با رفع توقیف موافقت کنه ولی الان زده به علت عدم پیگیری عملیات اجرایی محکوم‌له پرونده بسته شده. باید چکار کرد؟ آیا قاضی ممکنه که حکم آزادی رو بعد از این ابلاغ کنه؟

– پاسخ: با ارسال لایحه به شعبه مربوطه تقاضای رفع توقیف خودرو را بخواهید و بهتر است ضمن ارسال لایحه حضوری نیز به شعبه مربوطه مراجعه و پیگیری لازم را انجام دهید.

سهم الارث بعنوان مستثنیات دین

+ پرسش: خانم بنده مهریه خود را به اجرا گذاشته و سهم‌الارث بنده که دو دانگ از ملک مشاعی بود توقیف کرد. بنده به عنوان مستثنیات دین اعتراض زدم، رای به نحوه بنده صادر شد ولی پس از اعتراض در هیات نظارت استان به صورت یک دانگ یک دانگ به هر دو طرف داده شد و با توجه به اینکه با فروش یک دانگ از ملک مذکور نمی‌توان منزلی جهت سکونت مهیا کرد، آیا می‌توان به شورای عالی نظارت اعتراض زد؟ با چه موضوعی می‌توان وارد شد از لحاظ ماده قانونی؟ و مدت زمان اعتراض چقدر می‌باشد؟

– پاسخ:  بله رای مزبور در دیوان عدالت اداری قابل شکایت می باشد.

مستثنیات دین خودرو اسنپ

+ پرسش: من با خودرویی که توقیف شده به مدت 4 ماه بود در شرکت اسنپ کار می‌کردم ولی درخواست من را اداره ثبت برای مستثنیات دین رد کرد، علت رد درخواستم این بود که زمانی که شکایت شده در آن زمان من در شرکت اسنپ کار نمی‌کردم. آیا این تصمیم درست است و راهی دیگر هست که بتوانم خودروی خود را آزاد کنم؟

– پاسخ: به رای اعتراض نموده و اثبات کنید که خودرو وسیله امور معاش شما می‌باشد و جز مستثنیات دین محسوب شود تا از توقیف رفع شود.