الزام به تمکین + مراحل

الزام به تمکین یکی از مسائل حقوقی مورد بحث در جوامع بسیاری است که بیشتر در خصوص زنان متاهل مطرح می‌شود. این مسئله به معنای اجبار زن برای بازگشت به منزل شوهر، برقراری رابطه زناشویی و اطاعت از اوامر مرد است که معمولا به واسطه حکم دادگاه ایجاد می‌شود. در حقیقت، الزام به تمکین به عنوان یکی از مسائل پیچیده حقوقی، در بسیاری از کشورها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

هرچند که الزام به تمکین در برخی از کشورها برای زنان بیشترین حقوق را به ارمغان می‌آورد، اما در دیگر کشورها به دلیل تضاد با اصول حقوق بشر و برابری جنسیتی، مورد انتقاد واقع شده است. در این میان، روش‌های دیگری نظیر طرح دعوای حقوقی برای مطالبه نفقه نیز در دسترس قرار دارد که با توجه به شرایط و محیط فردی، بهترین گزینه را به ارمغان می‌آورد. در این مقاله، به بررسی مفهوم الزام به تمکین پرداخته و شرایط مطرح شدن این مسئله در جوامع مختلف را بررسی خواهیم کرد.

» الزام به تمکین یعنی چه

✅ الزام به تمکین به معنای اجبار زن یا مرد برای تمکین از همسرشان است و معمولا در خصوص زنان متاهل مطرح می‌شود. در حالی که بسیاری از کشورها الزام به تمکین را به عنوان یکی از حقوق زنان شناخته می‌کنند، در دیگر کشورها با توجه به تضاد با اصول حقوق بشر و برابری جنسیتی، مورد انتقاد واقع شده است.

✅ الزام به تمکین به شکلی اجباری است که زن یا مرد، به موجب حکم دادگاه، ملزم می‌شود که وظایف زناشویی خود را به جا آورده و از همسر خود که ریاست بر نهاد خانواده را بر عهده دارد، اطاعت و فرمانبرداری نماید. با توجه به اینکه قانون مدنی، ریاست بر خانواده را از آن شوهر می‌داند، الزام به تمکین مردان، معمولاً مطرح نمی‌شود مگر در بحث تمکین خاص یا داشتن حسن اخلاق.

✅ به عنوان مثال، در صورتی که زن یا مرد از تمکین در برابر همسرشان امتناع کنند، دادگاه می‌تواند با صدور حکمی، آن ها را ملزم به تمکین از همسرشان کند، اما نمی‌توان آن‌ها را با زور واداشت که وظایف خود را به جا آورند. از این رو، در صورتی که فردی تمکین نکند، تنها از نفقه برخوردار خواهد شد و در صورت عدم تمکین که باعث جدایی بین زن و شوهر شود، مرد می‌تواند با استناد به عدم تمکین و داشتن حکم نشوز، از دادگاه، تقاضای صدور حکم تجویز ازدواج مجدد کند.

» الزام به تمکین از طرف زن

🔷 در بسیاری از موارد، الزام به تمکین به عنوان یکی از حقوق زنان شناخته شده است. با این حال، در برخی موارد، زنان نیز می‌توانند از طرف قانون الزام به تمکین از مرد را درخواست کنند. این درخواست معمولاً ضمن درخواست مطالبه نفقه، به دلیل عدم انجام وظایف شوهر، مطرح می‌شود.

🔷 بنابراین، علی رغم اینکه به طور کلی، الزام به تمکین توسط مردان مطرح می‌شود، اما در برخی موارد، زنان نیز می‌توانند از طرف قانون از مردان الزام به تمکین درخواست کنند. با این حال، به دلیل شرم و حیای خانم‌ها، این درخواست کمتر در دادگاه‌ها مطرح می‌شود و بیشتر خانم‌ها، الزام به تمکین شوهر را ضمن درخواست مطالبه نفقه مطرح می‌کنند.

🔷 لازم به ذکر است که الزام به تمکین، از سوی مردان مطرح می‌شود، زیرا ریاست بر خانواده، از وظایف شوهر است. با این حال، زنان نیز می‌توانند در شرایط خاصی از طرف قانون الزام به تمکین درخواست کنند. در هر صورت، طرح دعوای الزام به تمکین از طرف زن، صرفا بابت رابطه زناشویی یا داشتن حسن اخلاق مرد در منزل مصداق دارد که با وجود بلامانع بودن طرح آن، در روند قضایی بسیار نادر است.

» الزام به تمکین از طرف مرد

✅ الزام به تمکین از طرف مرد در شرایط خاصی مطرح می‌شود. در واقع، الزام به تمکین از سوی مرد، به معنای اجبار زن به انجام وظیفه تمکین نسبت به همسرش است. این وظیفه تمکین، به عنوان یکی از وظایف شوهر در ریاست بر خانواده شناخته شده است.

✅ در شرایطی که زن، به دلایلی مانند ترک انفاق از سوی مرد، خطر جانی یا هر گونه عسر و حرج دیگر، از تمکین مرد خودداری کرده و با او رابطه زناشویی برقرار نمی‌کند، مرد می‌تواند از طریق ثبت دادخواست به دادگاه درخواست الزام به تمکین کند. پس از بررسی دلایل عدم تمکین زن، دادگاه ممکن است حکم الزام به تمکین زن را صادر کند. اگر زن از این حکم تبعیت نکند، ممکن است از حق دریافت نفقه محروم شود و مرد نیز می‌تواند از دادگاه تقاضای تجویز ازدواج مجدد نماید. با این حال، مجبور کردن زن به تمکین از مرد، حتی با وجود حکم دادگاه، امکان‌پذیر نیست.

» مراحل پرونده الزام به تمکین

✅ مراحل دادخواست الزام به تمکین عبارتند از:

1. ثبت دادخواست الزام به تمکین در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی توسط زوج یا وکیل وی.

2. فرستادن اظهارنامه لزوم تمکین و بازگشت آن به زن.

3. تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده.

4. برگزاری دادگاه خانواده در محل اقامت زوجین.

5. شنیدن اظهارات طرفین در دادگاه و دعوت زوجین به اصلاح.

6. اثبات مقدمات و ملزومات تمکین زن از جمله تهیه مسکن و نیازهای خانه و خانواده.

7. ابلاغ رای تمکین در صورت خودداری و یا امتناع زوجه.

8. ارائه فرصت 20 روزه به زوجین جهت اعتراض و تجدید نظر خواهی از طریق ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی.

9. صدور حکم قطعی به نفع شوهر.

10. درخواست صدور اجرائیه حکم الزام به تمکین توسط مرد.

در این مراحل، زوج یا وکیل وی ابتدا باید دادخواست الزام به تمکین را در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی ثبت کند. سپس، اظهارنامه لزوم تمکین به زن فرستاده می شود و بعد از بازگشت آن، دادخواست به دادگاه خانواده تقدیم می شود. بعد از برگزاری دادگاه و شنیدن اظهارات طرفین، دادگاه بررسی می کند که آیا زن موظف به تمکین است یا خیر و در صورت لازم، اثبات مقدمات و ملزومات تمکین زن را مورد بررسی قرار می دهد.

در صورتی که زن امتناع کند، دادگاه رای تمکین را ابلاغ می کند و زوجین می توانند در مدت 20 روز اعتراض و تجدید نظر خواهی کنند. در صورت تایید رای تمکین، حکم قطعی صادر می شود و در نهایت، مرد باید اجرائیه حکم الزام به تمکین را درخواست کند.

» معنی حکم الزام به تمکین چیست؟

☑️ معنی حکم الزام به تمکین در واقع به این معنا است که دادگاه، به خواسته مرد مبنی بر الزام زن به تمکین، رسیدگی کرده و خواسته او را وارد دانسته و دلایل مرد، برای اثبات عدم تمکین زن از او را موجه و کافی، تشخیص داده است. با صدور این حکم، زن ملزم به انجام وظیفه تمکین نسبت به همسرش می‌شود و در غیر این صورت، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.

☑️ از آثار حکم الزام به تمکین برای زنان، این است که موظف هستند، در صورت ترک منزل یا نداشتن تمکین خاص و اطاعت از اوامر شوهر، به منزل شوهر بازگردند و یا از او، تمکین خاص کنند و از فرامین و دستورات او، اطاعت کنند. در غیر این صورت، مستحق دریافت نفقه نخواهند بود.

☑️ همچنین، از آثار حکم الزام به تمکین برای مردان، تکلیف آن‌ها به پرداخت نفقه، از زمان تمکین مجدد زن از مرد است. به عبارت دیگر، اگر زن پس از دریافت حکم الزام به تمکین، به تمکین خود وظیفه قانونی خود را انجام دهد و با مرد خود زندگی کند، مرد نیز موظف به پرداخت نفقه به زن می‌باشد.

در کل، حکم الزام به تمکین به معنی اجبار زن به انجام وظیفه تمکین نسبت به همسرش و ایجاب تکلیف پرداخت نفقه برای مردان است.

» الزام به تمکین زوجه در زمان عقد

✅ بر اساس قوانین مربوط به حقوق زوجین در زمان عقد، مرد در صورتی که اسباب زندگی و تمکین زوجه را فراهم نکرده باشد، نمی‌تواند در جهت طرح دعوای تمکین اقدام کند. به عبارت دیگر، تهیه مسکن مستقل برای زن، یکی از مقدمات تمکین است که مرد موظف است تامین کند. در صورتی که مرد این وظیفه را انجام ندهد، قاضی می‌تواند به درخواست زن، دادخواست الزام به تمکین را رد کند.

✅ در زمان عقد، زن باکره حق حبس زن را دارد و در صورتی که مهریه‌ای به او پرداخت نشده باشد، مجبور به تمکین نیست. اما در صورتی که زن تمکین عام کرده باشد، باکره بودن او نمی‌تواند به حق حبس استناد کند و مرد می‌تواند در جهت طرح دعوای تمکین اقدام کند. با این حال، باکره بودن زن تنها یکی از عوامل موثر در تعیین حقوق و تکالیف زوجین نیست و باید با توجه به شرایط موجود در هر پرونده در نظر گرفته شود.

 

مشاوره حقوقی