در این متن به سوالات شما در ارتباط با استرداد جهیزیه توسط گروه وکلای حقوقی و کیفری احسان حسینی پاسخ داده شده است.
+ آیا دعوای استرداد جهیزیه دعوای مالی است؟
دعوای مطالبه استرداد جهیزیه نوعاً دعوای مالی محسوب است و مطابق قانون باید بهای خواسته تقویم و به نسبت آن هزینه دادرسی تأدیه شود. لکن با توجه به مقررات مربوط به طلاق که به موجب آن مقرر شده اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفتر موکول به تأدیه حقوق شرعی و قانونی زوجه (اعم از مَهر، نفقه، جهیزیه و نحله و اجرت‌المثل ایام زوجیت) به صورت نقد می‌باشد.
+ آیا سرویس طلا مانند دیگر لوازم منزل مثل ماکروفر و ماشین ظرف شویی و… می‌توان با دعوی استرداد جهیزیه آن را گرفت؟
اطلاق جواهر به عنوان جهیزیه خارج از مفهوم عرفی جهیزیه است و لذا دعوی استرداد جهیزیه در این باره مردود است، هر چند که در سیاهه جهیزیه جواهرات به عنوان جهیزیه قید شده باشد.
ازآنجاکه جهیزیه عرفاً، به امکانات و وسایل زندگی مشترک اطلاق می‌شود، طلاجات از مصادیق جهیزیه محسوب نمی شود و در قالب دعوای استرداد جهیزیه، موضوع حکم قرار نمی گیرد.
+ آیا جهیزیه زن در مالکیت مرد قرار دارد؟
جهیزیه زوجه به مالکیت زوج در نمی‌آید، زوج صرفاً حق انتفاع داشته و یدش امانی می‌باشد، لذا زوجه می‌تواند از اذن خود رجوع کند و استرداد آن را بخواهد.
+ آیا برای اموالی مصرفی که زوجه برای جهیزیه آورده است می‌تواند دعوی استرداد جهیزیه مطرح کند؟
در دعوی استرداد جهیزیه، اموال مصرفی و مستهلک شده در حکم به استرداد جهیزیه مورد لحاظ قرار نمی‌گیرد.
ید زوج نسبت به جهیزیه زوجه امانی است؛ بنابراین زوجه با اقامه دعوای استرداد جهیزیه، از اذن خود رجوع می کند و جهیزیه باید مسترد شود. و در صورت تلف، مکلف به پرداخت مثل یا قیمت آن خواهند بود.
+ پس از فوت زوجه، امکان استرداد کل جهیزیه توسط پدرش وجود دارد؟
پس از فوت زوجه، امکان استرداد کل جهیزیه توسط ورثه وجود ندارد؛ چراکه جهیزیه، ماترکِ زوجه محسوب و به نسبت سهم الارث، تقسیم می‌گردد و سهم زوج از آن کسر می‌گردد.
+ اگر اجناسی مثل تلویزیون، یخچال و لباسشویی توسط زوج خریداری شده باشد ولی در سیاهه جهیزیه زوجه باشد امکان استرداد توسط زوجه وجود دارد؟
امضاء سیاهه جهیزیه توسط زوج، هرچند فاکتور برخی از اقلام آن به نام زوج ارائه شود، از موجبات استرداد توسط زوجه است؛ زیرا صرف خرید دلیل بر مالکیت زوج نیست و ممکن است این خرید براساس عرف حاکم بر جامعه و توافق و بنای قبل از عقد طرفین صورت گرفته باشد که به عنوان کمک و جهیزیه از سوی زوج خریداری و به تملک زوجه درآمده و جزء جهیزیه او محسوب می‌شود.
بطور مثال سه قلم از اجناس و لوازم مذکور در سیاهه توسط زوج تهیه شده باشد و بهای آن‌ها نیز توسط زوج پرداخت که این سه قلم اثاث البیت شامل ۱- تلویزیون ۲- یخچال فریزر ۳- لباسشوئی باشد و در جهت ادعای خود به فاکتور خرید اجناس و صورت حساب بانکی مبنی بر واریز به عنوان خرید اقلام مذکور از فروشگاه استناد نموده باشد بازهم در ملکیت زوج نیست.
+ آیا با گذشت مدت زمان زیاد از زمان ازدواج مثلا ۱۵ سال امکان استرداد جهیزیه وجود دارد؟
گذشت مدت طولانی از زمان ازدواج تا زمان دادخواست استرداد جهیزیه، دلیلی بر بطلان دعوای خواهان نیست؛ چرا که در صورت بقاء اقلام جهیزیه، عین آن، باید به وضع موجود استرداد گردد.
+ اگر جهیزیه را مرد تهیه کرده باشد، زن می‌تواند دعوی استرداد جهیزیه مطرح نماید؟
نظر به اینکه در عرف جامعه ایرانی، جهیزیه آن لوازم و وسایلی است که توسط زوجه و خانواده وی تهیه شده و به هنگام شروع زندگی مشترک به منزل زوج آورده می‌شود؛ بنابراین چنانچه اثاث البیت توسط زوج تهیه شده باشد، دعوی استرداد جهیزیه محکوم به بطلان است.
+ اگر زوج با دارایی خود، اقلامی از جهیزیه زوجه را جایگزین کرده باشد، امکان استرداد وجود دارد؟
اگر زوج با دارایی و اموال خود اقدام به جایگزینی برخی از اجناس جهیزیه کند، اموال جایگزین شده متعلق به زوج بوده؛ بنابراین زوجه نسبت به اموال تلف و جایگزین شده مستحق نیست.
در بسیاری از خانواده‌های ایرانی مرسوم است که زن به فراخور دارایی خود و کسانش تمام یا بخشی از اثاث مورد نیاز را به خانه شوهر ببرد، در واقع آوردن جهیزیه نشانه صمیمیت و مظهری از تکالیف زوجین به تشدید مبانی خانواده می‌باشد. آوردن جهیزیه به منزل مشترک به معنی انصراف از مالکیت و یا شریک ساختن شوهر در آن اموال نیست و با لحاظ اصل استقلال دارایی زوجین در حقوق خانواده قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران حق مالکیت زن و زوجه باقی بوده و زوج فقط به موجب اذن زوجه، از منافع آن بهره‌مند می‌گردد و زوجه فقط و صرفا اذن در انتفاع از اسباب و وسیله را به زوج داده است.
به موجب ماده ۱۰۸ از قانون مدنی در تمام مواردی که انتفاع کسی از مال دیگری به موجب اذن محض باشد مالک می‌تواند هر وقت بخواهد از اذن خود رجوع کند و با رجوع مالک از اذن انتفاع، منتفع و خوانده می‌بایست به موجب تعهد قانونی خود مال را سریعا به صاحبش مسترد نماید.
پس از آنجایی که ید زوج برجهیزیه زوجه امانی بوده و صرفا حق استفاده دارد؛ درصورت رجوع زوجه از اذن، زوج مکلف به استرداد عین اموال امانی به زوجه می‌باشد.
مشاوره حقوقی
+ پرسش: همسرم موقع استرداد جهیزیه با توجه به اینکه من حضور نداشتم، فک قفل کرده و به داخل منزل وارد می‌شوند. دقایقی بعد برادرم مطلع می‌شود و به منزل مراجعه می‌کند و از یک مرد که خود را مامور معرفی نموده اما با لباس شخصی بوده میگه شما به چه اجازه‌ای وارد خانه شدید و حکم ورود به منزل را به من نشون بدید اما ایشان اهمیتی به برادرم نمی‌دهند و از نشان دادن حکم خودداری می‌کند و پدر و مادرم که حدود ۸۵ تا ۹۰ سال سن دارند و در طبقه بالایی ما زندگی می‌کنند وقتی متوجه می‌شوند می‌آیند آنجا و ایستاده بودند که چه وسایلی می‌برند، چون تعدادی از اقلام را بنده خریده بودم و فاکتور داشتم و دادگاه اجازه استرداد آن‌ها را به زوجه نداده بود ولی زوجه با همکاری ضابط این اقلام را نیز با خود برده‌اند که مادرم می‌گوید این‌ها را که مال شما نیست.
چرا می‌بری که مامور به مادرم توهین هم می‌کند و امروز پس از ۴ روز ابلاغ آمده برای برادرم و مادرم و پدرم که خانم بنده شکایت کرده به علت تمرد از مامور و تهدید که خواهان همسر بنده می‌باشد و در ابلاغیه آمده که ظرف پنج روز به شعبه مراجعه کنید و فیش حقوقی جهت ضمانت به همراه داشته باشید و عدم حضور سبب جلب است. می‌خوام بدونم چه جور شکایتی هست که هنوز به دادسرا جهت اخذ توضیح نرفتند و اتهام معلوم نیست، چرا گفته فیش بیارن؟ پدر و مادر من حدود ۹۰ سالشونه، به زور راه میرن چه برسه بخوان تهدید کنند کسی را.
– پاسخ: 0
