وکالت در طلاق ⚡️ حق طلاق به زن

وکالت طلاق یا حق طلاق به زن، یعنی مرد به زن خود وکالت می‌دهد که هر زمان زوجه بخواهد، بتواند طلاق بگیرد. در ادامه به سوالات شما توسط گروه وکلای احسان حسینی پاسخ داده شده است.

توکیل وکالت در طلاق اعطایی به زوجه

اگر زوجه از زوج وکالت در طلاق با حق توکیل به غیر داشته باشد و بخواهد از طریق وکیل دادگستری اقدام به اعمال وکالت خویش نماید وکیل دادگستری باید نام زوج را به عنوان خواهان بنویسد و زوجه را به عنوان خوانده.

 

امکان رجوع زوج از اعطاء وکالت در طلاق به زوجه

در صورتی که وکالت در طلاقی که زوج به زوجه داده است یا عدم امکان عزل وکیل، ضمن عقد خارج لازمی شرط نشده باشد زوج می‎تواند هر وقت که بخواهد از وکالت مزبور رجوع کند.

 

وکالت در طلاق به زوجه با حق توکیل به غیر

هر گاه زوج طی وکالت نامه رسمی به زوجه تفویض وکالت نماید تا بر اساس اختیارات تفویضی مصرحه در آن با حق توکیل به غیر حتی انتخاب وکیل دادگستری برای موکل (زوج) ضمن مراجعه به دادگستری و تقدیم دادخواست گواهی عدم امکان سازش خود را به هر قسم طلاق اعم از بائن، رجعی، خلعی یا مبارات با هر شرط و قرار و به هر طریق اعم از اخذ مهریه و نفقه یا بذل آن و یا بذل عین مهریه خود را مطلقه نماید و آن را به ثبت برساند، معتبر است و طلاقی که بر اساس آن صادر شده صحیح است. وکیلی که بدین طریق توسط زوجه برای زوج گرفته شده حق قبول بذل را نیز دارد.

 

 دلالت اعطای وکالت در طلاق

اعطای وکالت در طلاق توسط زوج به زوجه صحیح است و زوجه می‌تواند مطابق وکالت با مراجعه به دادگاه خود را مطلقه نماید. اعطای وکالت رسمی از سوی زوج به زوجه با اختیارات مصرح در آن از جمله اینکه وی اختیار هر قسم طلاق اعم مبارات و خلع را دارا باشد مفید حق زوجه در قبول مابذل جهت جاری شدن صیغه طلاق خلع یا مبارات می‌باشد.

 

موضوع وکالت طلاق به زوجه

در صورتیکه وکالتنامه متضمن اعطای وکالت در طلاق به زوجه، منجز، عام و مطلق باشد، بدون نیاز به اثبات تحقق شروط ضمن عقد نکاح و یا احراز عسر و حرج زوجه، وی می‌تواند با استناد به اختیارات حاصله از وکالتنامه رأساً خود را مطلقه نماید.

 

رابطه وکالت در طلاق با مطالبه مهریه

اگر زوج به زوجه وکالت در طلاق، مشروط به بذل کلیه حقوق من جمله مهریه داده باشد، زوجه می‌تواند مهریه خود را مطالبه نماید ولی در صورت مطالبه، وکالت نامه بی اعتبار می‌گردد.

 

عنوان خواسته در دعوای اعمال وکالت در طلاق

هنگامی که زوجه به جهت تخلف شوهر از شروط ضمن عقد نکاح، درخواست طلاق می کند خواسته دعوای باید صدور حکم به احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق باشد نه صدور گواهی عدم امکان سازش.

 

نحوه اعمال وکالت در طلاق توسط زوجه

اگر زوجه در راستای وکالت در طلاق بخواهد اقامه دعوای طلاق کند باید زوج را خواهان و خود را خوانده قرار دهد و برای زوج وکیل دادگستری اختیار کند.

 

احراز انصراف زوجه از حق اعمال وکالت در طلاق

ادامه زندگی مشترک پس از اطلاع زوجه از ازدواج مجدد زوج، می‌تواند به منزله انصراف زوجه ازحق مکتسبه خود، مبنی بر اعمال وکالت در طلاق (ناشی از بند ۱۲ شروط ضمن عقد نکاح)، تلقی شود.

 

تأثیر پرداخت بعدی نفقه بر تحقق وکالت در طلاق زوجه

چنانچه زوجه با استناد به شرط ضمن عقد مربوط به ترک انفاق، دادخواست طلاق بدهد و زوج پس از تاریخ تقدیم دادخواست نفقه وی را بپردازد، این پرداخت، حق زوجه را در اعمال وکالت حاصل از تحقق شرط که قبل از تقدیم دادخواست طلاق با تخلف زوج در پرداخت نفقه برای وی ایجاد گردیده و در مقام اجرای این حق، خود اقدام به تقدیم دادخواست طلاق نموده است و جزء حق مکتسبه ایشان محسوب می‌گردد، زائل و ساقط نمی سازد.

 

اثر تهاتر طلب زوجه از بابت نفقه با طلب زوج بر وکالت در طلاق زوجه

تهاتر طلب زوجه بابت نفقه با طلب زوج از زوجه بابت استرداد طلاجات بعد از تقدیم دادخواست طلاق از ناحیه زوجه به مرجع قضایی، حق زوجه را در اعمال وکالت حاصل از تحقق شرط که قبل از آن با تخلف زوج ازپرداخت نفقه و تحقق بند یک شرط ضمن العقد برای ایشان ایجاد گردیده و در مقام اعمال این حق خود اقدام به تقدیم دادخواست طلاق نموده، ساقط نمی‌سازد.

 

تأثیر ترک اعتیاد بر وکالت در طلاق

در صورت احراز اعتیاد زوج، شرط وکالت در طلاق موضوع بند۷ از موارد ۱۲ گانه نکاح محقق گردیده و باترک اعتیاد بعدی زوج، اعمال حق وکالت در طلاق منتفی نمی شود.

 

اثر اعلام گذشت زوجه در پرونده کیفری بر تحقق حق طلاق

جرم برقراری رابطه نامشروع مادون زنا و محکومیت به هشتاد ضربه شلاق، عرفاً مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه محسوب و موجب تخلف زوج از شرط ضمن عقد نکاح است. گذشت زوجه به عنوان شاکی پرونده‌ی کیفری و اعلام رضایت وی نیز آثار مترتب بر این تخلف را زائل نمی‌کند.

ویژگی محکومیت کیفری موثر در تحقق وکالت در طلاق زوجه

در تشخیص جرم مغایر با حیثیت خانوادگی زوجه که باعث تحقق وکالت در طلاق برای وی می‌شود، نوع جرم ارتکابی ملاک است و نه میزان مجازات تعیین شده توسط دادگاه؛ بنابراین در فرض محکومیت قطعی زوج به جرمی با ویژگی مذکور، تعلیق مجازات توسط دادگاه و یا صدور قرار موقوفی تعقیب به دلیل گذشت شاکی، مانع از تحقق شرط ضمن عقد نکاح مبنی بر وکالت زوجه در طلاق نمی شود.

 

تاثیر امکان باروری به روش آزمایشگاهی بر شرط وکالت در طلاق

در صورت عقیم بودن زوج، امکان توسل به روش های آزمایشگاهی جهت فرزندآوری، مانع از تحقق شرط اعمال وکالت زوجه در طلاق نمی شود. زیرا روش درمانی فوق دارای مراحل متعدد پزشکی بوده و از نظر تاثیر بر سلامتی زوجه وآثاری که به همراه دارد، شرایط سختی را بر وی تحمیل می کند.

 

قلمرو زمانی شروط وکالت در طلاق ضمن عقد نکاح

در صورتی که محکومیت زوج به امری مغایر با شئون خانوادگی زوجه (زنای غیرمحصنه) مربوط به زمان پیش از ازدواج باشد، شرط ضمن عقد نکاح مبنی بر وکالت در طلاق در این خصوص محقق نمی‌شود؛ زیرا اثر شرط ضمن عقد علی الاصول نسبت به آینده تسری پیدا می‌کند و بر وقایع پیش از آن حاکم نیست.

 

+ استفاده مجدد از شروط ضمن عقد نکاح جهت اعمال وکالت در طلاق امکان پذیر است؟

در صورت استفاده زوجه از یکی از شروط ضمن عقد و صدور حکم قطعی جهت اعمال وکالت در طلاق و برگشت زوجه به زندگی، وی دیگر نمی تواند از همان شرط استفاده کند.

 

+ آیا می توان وکلات در طلاق را انکار کرد و عزل زوجه از وکالت در طلاق را خواست؟

اگر زوج به موجب سند رسمی به زوجه وکالت در طلاق تفویض و ضمن عقد خارج لازم حق عزل وکیل و ضم وکیل را تا خاتمه عمل به مورد وکالت، از خود سلب و ساقط نموده باشد (حتی در صورتی که بنا بر اظهار زوجه عقد لازم خارجی منعقد نشده باشد با توجه به قاعده عدم استماع انکار بعد از اقرار)، عزل زوجه از وکالت اعطایی فاقد ارزش قانونی است.

 

+ شرط تحقق وکالت در طلاق به دلیل اعتیاد زوج چیست؟

وکالت زوجه در طلاق به دلیل اعتیاد زوج (موضوع بند ۷ عقدنامه)، در صورتی تحقق پیدا می‌کند که زوج به اعتیاد مضری که اساس زندگی خانوادگی رامختل نماید مبتلا گردد.

 

+ ایا سکته مغزی زوج، موجب شرط حق طلاق می‌شود؟

سکته مغزی زوج از مصادیق بیماری‌های مندرج در نکاح نامه که موجب تحقق وکالت در طلاق می‌شود، نیست زیرا حتی در صورتی که این بیماری صعب العلاج باشد برای زوجه مخاطره‌آمیز به نظر نمی‌رسد چه آنکه بیماری مسری و واگیردار نیست.

 

+ در صورت تحقق یکی از شروط ضمن‌عقد نکاح یا اعطای وکالت در طلاق توسط زوج به زوجه طی سند رسمی جداگانه، چنانچه زوجه خواستار طلاق باشد. اساساً شکل دادخواست از حیث خواهان و خوانده چگونه باید باشد؟

با توجه به این‌که متقاضی طلاق، زوجه می‌باشد، هر چند وکالت مطلق در طلاق نیز داشته باشد خواهان چنین دعوایی، زوجه خواهد بود. به خصوص این‌که چنان‌چه جز این ترتیب مقرر شود زوج در هر موقعیتی خواهد توانست به‌ عنوان خواهان پرونده دعوی را مسترد کند که منطقی و قانونی نخواهد بود.

با توجه به قسمت اخیر ماده ۲۶ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ دادگاه مبادرت به صدور حکم به احراز شرایط اعمال وکالت در طلاق می‌نماید. پس اولاً – در دادخواست خواهان باید زوجه باشد و خوانده را زوج قرار دهد. ثانیاً – با توجه به مفاد ماده ۲۶ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، باید حکم به اجبار زوج به طلاق صادرشود چرا که گواهی عدم امکان سازش در مواردی است که زوج مایل به طلاق زوجه باشد.

+ زوج به اتهام قتل عمد در شعبه اول دادگاه کیفری استان به قصاص نفس محکوم شده و پرونده جهت رسیدگی به اعتراض به دیوان‌عالی کشور ارسال شده است. متهم دو سال تحت قرار بازداشت موقت در زندان به سر می‌برد. آیا زوجه می‌تواند به استناد بندهای عقدنامه تقاضای اعمال وکالت در طلاق کند؟

چنانچه زوج به اتهام قتل عمدی در دادگاه کیفری استان به قصاص محکوم شود و حکم هم قطعی شده باشد و متهم به عنوان تأمین دو سال تحت قرار بازداشت موقت باشد، درخواست طلاق تحت عنوان عسر و حرج قابل پذیرش است. ولی به لحاظ‌ عدم قطعیت حکم صادره، نمی‌توان از بندهای شروط ضمن‌العقد استفاده کرد.

 

+ آیا زوجه به دلیل ابتلای زوج به بیماری هپاتیت B می‌تواند طلاق بگیرد؟

هرچند احتمال سرایت بیماری هپاتیت B زوج به زوجه، که از طریق تماس جنسی و انتقال خون صورت می‌گیرد، بسیار کم است امّا ازآنجاکه احتمال سرایت وجود دارد و از طرفی زوج می‌بایست برای جلوگیری از این بیماری واکسن‌های لازم را تزریق و مرتب تحت نظر و آزمایش آنتی بادی باشد بنابراین شرایط موجود با بند ۳ شروط ضمن عقد مندرج در سند ازدواج، تطابق دارد و موجب تحقق وکالت در طلاق برای زوجه می‌شود.

 

+ اگر زوجه به استناد تخلف زوج از شروط ضمن‌عقد با اعمال وکالت در طلاق رجعی، خود را مطلقه کند و زوج در ایام عده رجوع کند، آیا بعد از رجوع زوج، حق وکالت در طلاق برای زوجه باقی است؟ دلیل بقا یا عدم بقای وکالت کدام است؟

حق وکالت در طلاق، همچنان برای زوجه باقی می‌ماند و او بعد از رجوع می‌تواند باز هم با تمسک به تخلف از شروط ضمن عقد، این حق را اعمال کند. مبانی استدلال به شرح زیر است:

۱. لفظ وکالت، عام و مطلق بوده و مقید به زمان خاص و یا مشروط به شرط معینی نیست تا به سبب انقضای ظرف زمانی یا تحقق شرط زایل شود.

۲. مقصود از رجوع زوج در ایام عده، بازگشت به همان عقد سابق با شرایط مندرج در آن است که یکی از آن شرایط حق زوجه در اعمال وکالت در طلاق به سبب تخلف از شرط است.

۳. تمسک به قاعده استصحاب و ابقای ماکان، با این توضیح که چون حق وکالت قبل از تحقق رجوع زوج در ایام عده برای زوجه محقق بوده و بعد از تحقق رجوع، شک در بقا یا زوال آن داریم، اصل بر بقای آن است.

۴. با توجه به ماده ۶۸۳ قانون مدنی که مقرر می‌دارد: «هرگاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل عملی را که مورد وکالت است، خود انجام دهد یا به ‌طور کلی عملی که منافی با وکالت وکیل باشد به ‌جا آورد مثل این‌که مالی را برای فروش آن وکالت داده بود خود بفروشد، وکالت منفسخ می‌شود.» می‌توان در مانحن‌فیه نتیجه گرفت که چون متعلق وکالت که زوجیت و تخلف زوج از شروط ضمن‌عقد باقی است، بنابراین، حق وکالت نیز باقی خواهد بود.

۵. غرض و مقصود عقلایی از اعطای حق وکالت به زوجه به ‌نحوی است که اگر صرف رجوع زوج بخواهد این حق را زایل کند، مقصود عقلایی از اخذ وکالت در این خصوص حاصل نشده است.

---

+ چنانچه زوجه مهریه اش را در محضر اسناد رسمی به زوج در ازای اعطای وکالت در طلاق ببخشد و زوج هم وکالت محضری رسمی در طلاق به زوجه اعطا کند و در ذیل وکالت نامه قید شود که زوج تا ۵۰ سال آینده نمی تواند اقدامی بر خلاف مفاد وکالت یا اقدامی مغایر با مفاد وکالت انجام دهد، آیا در این فرض زوج می‌تواند علی رغم وکالت اعطایی، خودش رأساً تقاضای طلاق کند و آیا دادگاه در این فرض می‌تواند رأی به جدایی و طلاق صادر کند یا خیر؟

وکالت در طلاق به نحوی که زوجه بتواند به وکالت از زوج خود را مطلقه نماید به معنای اسقاط حق طلاق مرد به طور کلی یا جزیی نیست و اگر اراده طرفین مبین اسقاط حق طلاق مرد باشد، چنین شرط و توافقی مخالف شرع و قانون است و این حق از زوج ساقط نشده و می‌تواند زوجه را طلاق دهد.

 

+ در صورتی که زوج به موجب تعهدنامه رسمی تنظیم شده در دفترخانه اسناد رسمی، متعهد گردیده باشد که هر زمانی که وی درخواست نماید نسبت به تنظیم سند وکالتنامه جهت مطلقه نمودنش اقدام نماید ولی الان شوهرم حاضر به تنظیم چنین وکالتنامه ‬ای نمی‌باشد. باید چکاری کرد؟

تعهد زوج به تنظیم سند وکالت در طلاق در هر زمان که زوجه درخواست کند، با توجه به اینکه نتیجه اعمال وکالت، الزام به واگذار نمودن حق طلاق به زوجه بوده و وفق قاعده الطلاق بید من اخذ بالساق طلاق قائم به شخص زوج است و قابل واگذاری به دیگری نیست و شرط موصوف نیز شرط ابتدایی است، لازم الوفاء نبوده و الزام به ایفاء آن محکوم به رد است.

پس دادگاه نظر به اینکه تعهد نامه مزبور؛

اولاً بیشتر به یک تعهد اخلاقی شبیه می‌باشد تا به یک رابطه حقوقی و شرعی.

ثانیاً در صورت پذیرش آن به عنوان یک تعهد حقوقی مشمول تعهدات ابتدایی می‌باشد. که بر اساس فتاوای مشهور فقهاء امامیه لازم الوفاء نمی‌باشد.

ثالثاً الزام آور دانستن این نوع تعهدات برخلاف روح قانون مبنی بر لزوم ثبات عقد نکاح می‌باشد.

رابعاً لازم ‬الوفاء دانستن این نوع تعهدات نوعاً مخل نظم عمومی می‌باشند.

خامساً علی‬ فرض لازم‬ الوفاء دانستن از آنجا که حتی بر فرض محکومیت خوانده بر تنظیم وکالتنامه جهت طلاق از آنجا که خوانده متعهد نگردیده است که مجبور به تنظیم وکالتنامه‬ ای باشد که حق عزل وکیل را از خود ساقط نماید.

لذا به محض وقوع عقد وکالت خوانده می‌تواند نسبت به عزل موکل خود (خواهان) اقدام نماید که بر این اساس عملاً اثری بر چنین تعهدی مترتب نبوده و لغو می‌باشد

 

مشاوره حقوقی

 

[وکیل مرتبط: وکیل طلاق ]